Konkurs " Uchodźcy i my. Twoja opowieść" 

„Uchodźcy i my. Twoja opowieść” to konkurs Instytutu Literatury na tekst przedstawiający doświadczenia Polaków związane z udzieleniem gościny lub inną formą pomocy uchodźcom wojennym z Ukrainy.

•     Od początku wojny polską granicę przekroczyło ponad 3 mln ukraińskich uchodźców.
Co dziesiąty mieszkaniec Polski to obywatel Ukrainy.
• 160 000 ukraińskich dzieci uczy się już w polskich szkołach.
• Żyją nie w ośrodkach dla uchodźców, ale wśród Polaków, często razem z nimi.

W pomoc uciekinierom zaangażowały się tysiące organizacji, samorządów, parafii, rodzin i pojedynczych osób. Chcemy poznać prawdziwe opowieści i doświadczenia Polaków związane z udzieleniem gościny i wsparcia uchodźcom wojennym z Ukrainy.

Z katolickiego punktu wiedzenia to jest zesłanie doświadczenia przez samego Pana Boga. Postawię taką tezę - właśnie dziś objawia się katolickość Polski. Mimo tego, co mówimy o kryzysie Kościoła, naszej kultury i cywilizacji, które przecież rzeczywiście istnieją. Nawet jeżeli mniej ludzi chodzi teraz do kościoła, ale ci którzy przyjęli uchodźców do swojego domu dali dowód swojego praktycznego katolicyzmu.

Józef Maria Ruszar, dyrektor Instytutu Literatury

Dla kogo? Dla wszystkich, którzy zaangażowali się w pomoc uchodźcom z Ukrainy. Jak? W dowolnej formie tekstowej, tj. dziennik, wspomnienia, reportaż, artykuł itp. Kiedy? 30 czerwca - 30 września 2022 Najciekawsze prace zostaną opublikowane i nagrodzone.

Szczegóły już 30 czerwca na http://www.uchodzcyimy.pl/

Instytut Literatury wspiera i inspiruje twórców, zachęca czytelników do udziału w bieżącym życiu literackim i przeciwdziała komercjalizacji literatury.

Regulamin konkursu

„Uchodźcy i my. Twoja opowieść"

• 1 Informacje podstawowe

1.        Organizatorem konkursu „Uchodźcy i my. Twoja opowieść" (dalej: Konkurs) jest Instytut Literatury z siedzibą w Krakowie, ul. Smoleńsk 20/12, 31-112 Kraków, NIP 6762562774, REGON 382684867, wpisany do rejestru instytucji kultury prowadzonego przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pod numerem 112/2019 (dalej: Organizator).
2. Nabór prac na konkurs rozpoczyna się 30 czerwca 2022 roku i trwa do 30 września 2022 roku.
3. Wysłanie pracy oznacza zgodę na jej publikację oraz przekazanie do opracowania naukowego przez zespół socjologów.
4. W konkursie przyznane zostaną następujące nagrody:

• pierwsza nagroda - 4000 zł
• druga nagroda - 3000 zł
• trzecia nagroda - 2000 zł
• dziesięć wyróżnień po 1000 zł

5. Prace nagrodzone i wyróżnione, a także dodatkowo prace wskazane przez Jury jako najbardziej wartościowe zostaną opublikowane. Liczba opublikowanych prac zależna jest od wyboru Jury.
6.       Za pracę przeznaczoną do publikacji w antologii pokonkursowej, a nienagrodzoną, autor otrzyma 500 zł.

• 2 Warunki uczestnictwa

1.        Uczestnikiem Konkursu (dalej: Uczestnik) może być każda pełnoletnia osoba, która do 30 września 2022 roku do godz. 23:59 prześle swój tekst poprzez formularz zgłoszeniowy na stronie konkursu <uchodzcyimy.pl>.
2.        Nadesłany tekst, w postaci autorskiego dziennika, pamiętnika, wspomnień lub innej formy literackiej, winien obejmować (częściowo lub w całości) okres od 24 lutego do 30 września 2022 roku. Tekst powinien zostać przesłany w postaci pliku z rozszerzeniem .rtf, .doc, .docx, .odt. Prace w formacie PDF nie będą oceniane. W nazwie pliku powinny znajdować się nazwisko oraz imię Uczestnika, a także tytuł jego pracy.
3.       Tematem zgłaszanej do Konkursu pracy powinny być doświadczenia związane z wydarzeniami, które po 24 lutego 2022 roku stały się udziałem autora - osoby aktywnie włączającej się w wielką akcję pomocy dla uchodźców wojennych z Ukrainy jako:
4. Gospodarz, czyli osoba goszcząca przybyszy w swoim domu
5.      Organizator, czyli osoba organizująca system pomocy (urzędnik, członek organizacji społecznej, osoba duchowna, wolontariusz), także osoba, która w ramach swoich obowiązków służbowych była zaangażowana w działania na rzecz wsparcia uciekinierów przybywających do Polski.
6. Praca nie powinna przekraczać 20 000 znaków ze spacjami.
7.       Tekst nadesłany na Konkurs musi stanowić wyłącznie efekt indywidualnej pracy twórczej uczestnika i nie może być obciążony prawami osób trzecich, w tym w szczególności nie może naruszać praw autorskich osoby trzeciej ani jej dóbr osobistych.
8.       Uczestnik powinien zmienić nazwy miejscowości i personalia bohaterów innych niż własne i dotyczące jego rodziny. Adnotację o tym trzeba umieścić na końcu pracy.
9.       Utwory nadesłane na konkurs nie mogą być wcześniej nagradzane w innych konkursach ani publikowane drukiem lub w internecie.
10.      Z Konkursu wyłączeni są pracownicy Instytutu Literatury oraz członkowie Rady Programowej Instytutu Literatury.

• 3 Jury

1.      Oceny nadesłanych tekstów dokona Jury wybrane przez Organizatora, które spośród nadesłanych prac wybierze zwycięskie.
2.       Skład Jury zostanie podany do wiadomości publicznej najwcześniej po zakończeniu okresu nadsyłania zgłoszeń, a najpóźniej podczas uroczystości przyznania nagród.
3.        Jury, oceniając prace, kierować się będzie autentycznością i oryginalnością opisanej historii, ocenianymi według własnego uznania. Walory literackie będą miały znaczenie drugorzędne.
4.        Jeżeli żadna z nadesłanych prac nie będzie osiągała zadowalającego poziomu merytorycznego i artystycznego, Organizator przyznaje sobie prawo do rezygnacji z przyznania nagród uczestnikom Konkursu.
5.       Organizator zastrzega sobie prawo do przyznania Nagrody Specjalnej Dyrektora Instytutu Literatury - w postaci honorarium i publikacji pracy.
6. Tryb pracy Jury reguluje wewnętrzny regulamin oznajmiony członkom Jury przez Organizatora.

• 4 Ogłoszenie i przyznanie nagród

1.       Oficjalne ogłoszenie wyników Konkursu odbędzie się w siedzibie Organizatora 3 grudnia 2022 roku w Salonie Literackim Instytutu Literatury przy ul. Smoleńsk 20 w Krakowie, a następnie poprzez publikację na stronie <uchodzcyimy.pl>. W razie wyjątkowo dużej liczby nadesłanych na konkurs tekstów Organizator zastrzega sobie prawo przesunięcia tego terminu, o czym poinformuje uczestników drogą mailową.
2.        Warunkiem otrzymania nagrody lub wynagrodzenia z tytułu przyjęcia do publikacji w antologii pokonkursowej, zgodnie z § 1 ust. 6, jest osobiste stawiennictwo Uczestnika na uroczystości ogłoszenia wyników konkursu. W przypadku okoliczności losowych uczestnika może reprezentować osoba upoważniona na piśmie, ale w porozumieniu z Organizatorem.
3.      Warunkiem otrzymania nagrody jest podpisanie przez Uczestnika z Organizatorem umowy wydawniczej, stanowiącej załącznik do niniejszego regulaminu.
4. Organizator dołoży wszelkich starań, aby nagroda w postaci wydania zwycięskich tekstów nakładem Instytutu Literatury została zrealizowana w terminie do 31 maja 2023 roku.
5.         Zwycięskie prace oraz pokonkursowa antologia zostaną wydane w serii Biblioteka Literacka Kwartalnika „Nowy Napis". Organizator zastrzega sobie prawo do redakcji nagrodzonych tekstów, a także  publikacji ich w całości lub we fragmentach oraz zobowiązuje się zapewnić fachową oprawę graficzną i promocję zwycięskich projektów.
6.       Wysokość nakładu antologii zwycięskich tekstów wyznacza Dyrektor Instytutu Literatury, zasięgając opinii Przewodniczącego Jury.
7.        Honorarium autorskie wypłacane jest do 30 dni od daty podpisania umowy z Instytutem Literatury oraz dostarczenia do Instytutu Literatury prawidłowo wypełnionego rachunku.
8.      Osoby nagrodzone w konkursie zostaną o tym fakcie powiadomione minimum pięć dni roboczych przed datą ogłoszenia wyników.
9.        Po zakończeniu konkursu Organizator zastrzega sobie prawo do przekazania prac konkursowych zespołowi specjalistów w celu wykonania analizy socjologicznej.

• 5 Postanowienia końcowe

1.        Organizator jest administratorem danych osobowych uczestników konkursu. W Instytucie Literatury powołany został Inspektor Ochrony Danych, z którym można się kontaktować we wszelkich sprawach związanych z przetwarzaniem danych osobowych pod adresem: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.. Dane osobowe są przetwarzane w celu organizacji konkursu i ogłoszenia jego laureatów na podstawie zgody udzielanej przez Uczestników. Dane osobowe nie są przekazywane podmiotom trzecim ani do krajów trzecich. Dane osobowe są przechowywane nie dłużej niż przez okres ich użyteczności dla założonego celu i zostaną usunięte niezwłocznie po rozstrzygnięciu konkursu, z wyjątkiem laureata, z którym zostanie zawarta umowa wydawnicza. Każdy Uczestnik ma prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia ich przetwarzania, a także cofnięcia zgody, do ich przenoszenia oraz do wniesienia sprzeciwu wobec ich przetwarzania. Osoba, której dane są przetwarzane, ma również prawo wnieść skargę do organu nadzorczego. Dane osobowe Uczestników nie podlegają profilowaniu. Dane osobowe Uczestników pochodzą bezpośrednio od Uczestników.
2.        Wzięcie udziału w konkursie jest jednoznaczne z wyrażeniem zgody na regulaminowe warunki uczestnictwa.
3.         W sprawach nieuregulowanych niniejszym regulaminem ostateczne decyzje należą do Organizatora.
4.           Interpretacja zapisów niniejszego regulaminu należy do Organizatora. Pytania należy kierować na adres Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript..

Jak napisać tekst?

„Uchodźcy i my. Twoja opowieść" to konkurs Instytutu Literatury na tekst przedstawiający doświadczenia Polaków związane z pomocą uchodźcom wojennym z Ukrainy.

Czy to konkurs dla literatów?

Nie trzeba być profesjonalnym pisarzem, aby wziąć udział. To konkurs dla wszystkich, którzy zaangażowali się w pomoc uchodźcom z Ukrainy.

Jaką formę powinien mieć tekst?

Tekst może przyjąć formę dziennika, pamiętnika, wspomnienia, eseju lub reportażu, bądź też zawierać elementy rozmaitych gatunków literackich. Powinien choć po części odpowiadać na pytania zadane w dalszej części tego dokumentu.

Jaką kategorię wybrać?

Masz do wyboru dwie kategorie:

„Gospodarz" to autor, który przyjął pod swój dach uchodźcę - pojedynczą osobę lub rodzinę. Najciekawszym elementem opowieści będą wspólne losy rodzin, historia poznawania się, porozumiewania w sensie językowym i mentalnym, rozpoznawania różnic kulturowych i wszystkich innych barier, jakie musiały zostać przełamane, aby można było żyć pod jednym dachem. Historia powinna skupić się na bohaterach opowieści i ich losach (zarówno Polakach, jak i Ukraińcach), na tym, jak wyglądało wzajemne, być może niełatwe, poznawanie się. Dobrze by było, aby autorzy nie lukrowali swoich doświadczeń, ale szczerze opowiadali o trudnościach i przeszkodach, z jakimi przyszło im się zmierzyć.

„Opiekun" to autor, który - albo samorzutnie i pojedynczo, albo w grupie czy instytucji - odpowiedział na potrzeby uchodźców. Może to być wolontariusz na granicy lub w swojej miejscowości, członek ekipy jeżdżącej z pomocą na Ukrainę, osoba duchowna lub członek naprędce zorganizowanej grupy pomocy w gminie, parafii czy szkole, urzędnik państwowy, samorządowy albo pracownik firmy (instytucji, fundacji) oddelegowany do pomocy uchodźcom, pracownik instytucji charytatywnej, harcerz lub też członek innej organizacji, a także nauczyciel, do którego klasy zapisano ukraińskich uczniów. Tu opowieść powinna skupić się na sposobach organizacji pomocy oraz trudnościach i problemach z tego faktu wynikających. Chodzi o rzetelną i żywą opowieść o kłopotach i radościach, rozmaitości poznanych ludzi i ich zróżnicowanych postawach - zarówno potrzebujących, jak i udzielających pomocy. A także o zmianach wyzwań wynikających z upływu czasu.

Jak zadbać o prywatność bohaterów?

Pamiętaj o dobrach osobistych uchodźców, szczególnie o dyskrecji i anonimowości. Nie używaj prawdziwych nazwisk gości - imiona, nazwiska i wszelkie dane mogą zostać zmyślone.

Czy ktoś zadba o formę mojego tekstu przed potencjalną publikacją?

Tak. Wszystkie teksty, które zakwalifikują się do publikacji, będą sprawdzone przez profesjonalnych dziennikarzy, a następnie poddane redakcji i korekcie językowej.

Czy mogę zgłosić tekst pod pseudonimem?

Możesz, ale pamiętaj, aby w formularzu do zgłoszenia wpisać swoje prawdziwe dane. W

przypadku prośby o publikację pod pseudonimem uszanujemy Twój wybór.

O czym napisać tekst? Wskazówki

Przygotowaliśmy kilka wskazówek, które pomogą Ci stworzyć barwną, żywą opowieść!

Pamiętaj, żeby pisać o konkretnych relacjach, ludziach i przeżyciach - pozwól odbiorcom

poznać Wasze wspólne losy.

KATEGORIA „Gospodarz"

• Pierwszy kontakt. Jak doszło do pierwszego spotkania? Gdzie i za czyim pośrednictwem się poznaliście? Jakie emocje towarzyszyły Ci przy pierwszych kontaktach z uchodźcami? - Czy ówczesne uczucia zostały przez Ciebie zapamiętane i są żywe do dziś, czy może zostały przykryte przez kolejne doświadczenia?
• Osoby dramatu. Kim byli (lub są) uchodźcy (wiek, płeć, wykształcenie, zawód, miejsce pochodzenia, ich biografie zasłyszane podczas rozmów)? Kim jestem ja - autor oraz moja rodzina (podobne informacje, jak w przypadku uchodźców).
• Historie wojenne. Jak nasi goście dotarli do Polski, co ich spotkało po drodze? Kogo zostawili na Ukrainie? Jakie są losy ich krewnych i bliskich? Czy mieli/mają z nimi kontakt? Jakie zdarzenie wojenne - już w czasie pobytu w Polsce - było dla nich najbardziej dramatyczne? Jak na nie zareagowali?
• Wzajemny obraz. Jaki był stosunek Twoich gości do Polaków przed wojną? Czy mieli jakieś zdecydowane opinie albo wiedzę (np. wcześniej byli lub pracowali w Polsce), a może nie wiedzieli nic? Czy coś się zmieniło w tym zakresie podczas obecnego pobytu w Polsce? Jakie są ich doświadczenia i opinie na temat przyjęcia przez Polaków po przyjeździe? Dobrze jest nie poprzestawać na ogólnikach o wdzięczności, ale przedstawić konkrety.
• Jakie zmiany zachodziły w emocjach autorów wobec uchodźców w kolejnych tygodniach i miesiącach wspólnego przebywania pod jednym dachem? Co się działo w tym czasie pomiędzy pomagającymi i potrzebującymi pomocy? Co było największą trudnością? Jak otoczenie (bliscy, sąsiedzi, obcy) reagowało na zamieszkanie u Ciebie uchodźców i Twoje zaangażowanie? Czy uciekinierzy wojenni nadal mieszkają z Tobą/ Twoją rodziną? Jeżeli nie, to jak doszło do rozstania i czym było ono spowodowane - dalszą podróżą, znalezieniem pracy i mieszkania, innymi okolicznościami? Czy nadal utrzymujecie kontakty? Co u nich słychać - teraz, kiedy kończy się Twoja opowieść (lipiec-wrzesień 2022)?

KATEGORIA „Opiekun"

„Opiekunowie" mają inny rodzaj doświadczeń i zwykle krótsze okresy współdziałania z

poszczególnymi uchodźcami, więc zestaw powinien uwzględnić jeszcze inne zagadnienia.

• Na czym polegało Twoje zadanie (jako wolontariusza, pracownika) i jakie sytuacje lub zjawiska sprawiały Ci największe trudności? Jakiego rodzaju były to problemy: finansowe, prawne, organizacyjno-logistyczne?
• Sytuacja autora („Opiekuna"). Kim jesteś? Na ile mogłeś/-aś sobie pozwolić czasowo i finansowo na uczestnictwo w akcji pomocowej? Jak na Twoje zaangażowanie reagowali przełożeni, bliscy, sąsiedzi, znajomi? Czy wiązało się to z koniecznością wzięcia urlopu, dni wolnych lub skrócenia dnia pracy, a może z częściową rezygnacją z dochodów?
• Portret uchodźcy. Na ile mógł być zaobserwowany w czasie dłuższego lub krótszego kontaktu? Kim jest? Jego/ jej historia wojenna - jeśli istnieje. Na ile trudno mu/ jej było/ jest zaaklimatyzować się w nowej rzeczywistości?
• Doświadczenie zawodowe. Jeśli udzielanie pomocy było Twoim zadaniem pracowniczym lub zawodowym, albo poleceniem służbowym, to na ile ta sytuacja była odmienna od dotychczasowej rutyny? Na czym polegała nowość lub niecodzienność? Jakie dotychczasowe doświadczenia były pomocne? Co sprawiało przyjemność (a może nawet radość), a co wywoływało przykrość lub inne niekomfortowe odczucia? Czy udzielana pomoc owocowała jakąś dodatkową, wcześniej nieprzewidywaną umiejętnością lub wiedzą, a może zaskakującym doświadczeniem?
• Wspólnota działań. Podczas pomocy poznawałeś/-aś nowych ludzi, zarówno po stronie pomagających, jak i potrzebujących opieki. Czy doprowadziło to do zawiązania nowych więzów z obiema grupami uczestników? Dlaczego owocowało to przyjaźnią lub odwrotnie - niechęcią? Czy - czasami przelotne - znajomości z uchodźcami miały jakiś dalszy ciąg, a jeśli tak, to dlaczego i w jakich wypadkach? Czy możesz pokusić się o jakieś określenie prawidłowości w tej dziedzinie?

W miarę możliwości uwzględnij powyższe treści w dowolnych miejscach i kolejności w swoim tekście. Dobrze wiemy, że niemal niemożliwe jest pozyskanie wszystkich wyżej wymienionych informacji i wyrażenie opinii na każdy temat - zbyt różne są konkretne doświadczenia. Zagadnienia te mają na celu jedynie pomoc w napisaniu dobrego tekstu, nie są wymogiem.

Zgłoszenia do konkursu przyjmujemy na stronie www.uchodzcyimy.pl od 30 czerwca do 30 września 2022 roku.